DÖRT KAPI KIRK MAKAM

 

Şeriat, Tarikat, Marifet, Hakikat olarak dört başlıkta adlandırılır. Her birinin on maddesi vardır. Toplam Kırk olur.

Makamlarını (Maddelerini aşağıda yazacağım) Makalat kitabından alıntıdır.

Dört kapının; hepsinin yaptırımları farklıdır, ibadetleri, kurbanları, selamları, bunlar örneklemelerle çok şeye benzetilmiş.

Kamil kişilerin, iyi anlaşılsın diye verdiği örneksel açıklamaları çoğaltabiliriz, aşağıda vermeye çalıştım.

Şeriat -- İslam dininin bütün kurallarını bilmek yapmak, ona iman etmek, candan bağlanmak. 

Tarikat ---Din ve mezhep içinde sürdürülen gelenek göreneklerdir.

Marifet--Din ve tarikat yönünden bilgili olmak, düşünceli ve sabırlı hareket etmek.

Hakikat--Doğrudan gerçekten ayrılmamak, haklıyı haksızı, iyiyi kötüyü ayırt etmek, herkesin hakkını gözetmek saygı duymak.

 

Şeriat; İnsanın din konusunu öğrendiği ilk basamak.

Tarikat; Bu işi bilen bir Kamil kişinin önderliğinde eğitilmek.

Marifet; Bilgelik, Kâmillik, olgunluk devresidir.

Hakikat; Gerçeği öğrenmiş, Allah´a ulaşmış kişi mertebesi.

 

Şeriat: Allah´ın varlığına inanmak, emirlerine riayet.

Tarikat: Pir´e varmak saygı duymak, Aşkı, korkuyu, umudu, muhabbeti öğrenmek

Marifet: Edep, perhizkar olmak, cömert, bilim, beceri, öğretmeyi öğrenmek.

Hakikat: Yetmiş iki milleti bir görme, evrenden emin olma.

 

Bunlar bazı kitaplarda az farklılıkla yer alırlar. Bunu da önemle belirteyim.

 

Şeriatın ibadet vakti: Sabah namazından yatsı namazına kadar.

Tarikatın ibadet vakti: Yatsı namazından, gece yarısına kadar.

Marifetin ibadet vakti: Gece yarısından sonra.

Hakikatin ibadeti her zaman, her yerde, her durumda, her hareketiyle.

 

Şeriatın ibadeti namaz. - Tarikatın ibadeti zikir    Marifetin ibadeti tefekkür. -Hakikatin ibadeti müracaat.

 

Şeriatın ibadeti –Namaz. 

Tarikatın ibadeti -- Cemde olmak

Marifetin ibadeti -- Tefekkür, her durumda düşünmek.

Hakikatin ibadeti -- Düşündüğü her şey.

 

Şeriat...çırağ.  Şeriat... Allah’ın emrini tutup, yasağından kaçmaya derler.

Tarikat...fitil.  Tarikat...Nefsini ıslah edip, inceden inceye gitmeye derler.

Marifet...yağ.  Marifet...Her şeyin edebin tutmaya derler.

Hakikat...şule. Hakikat...Kalbi nurlanıp gözünden perde gitmeye derler.

 

Şeriat ´ta, Allah´tan korkulur.     Tarikat ´ta, Allah´tan utanılır.

Marifette, Allah sevilir.      Hakikat ´ta Allah kendindedir, Ayrı Allah yoktur.

 

Şeriatta ..şu senindir şu benim --Tarikatta. Hem senindir hem benim

Marifette ne senindir ne benim--Hakikatte her şey Haktır ve Hakkındır.

 

 

Şeriat selamı ---Selamın aleyküm.     Tarikatın selamı ---Aşk olsun.

Marifetin selamı ---Kuvvet olsun.    Hakikatin selamı -HÜ.

 

Bir kişinin  babası:

Şeriat ta......öz babası

Tarikatta...piridir

Marifette...Şah-ı Merdan

Hakikatte... Muhammed´dir.

 

Şeriat--söz

Tarikat--Fiil

Marifet--Hali

Hakikat--Sırrı

 

Şeriat—Allah´ın varlığına inanmak

Tarikat--İnsanlara yönelmek, Pire hizmet.

Marifet--Öğrendiğini öğretme

Hakikat--Akil ile kalma. Allah’ı bilme.

 

Şeriat... Kulluk etmek

Tarikat. Doğru iş yapmak.

Marifet...Doğru yolu   seçmek

Hakikat...Hakka ermek

 

Şeriat...İşitmek

Tarikat...Bilmek

Marifet...Ermek.

Hakikat...Görmek.

 

Şeriat postunda ...Erenler.       Tarikat postunda...Pirler

Marifet postunda...Kamiller.    Hakikat postunda...Şahlar, otururlar.

 

Şeriat.. insan evreni.     Tarikat.. melekler evreni.

Marifet.. Tanrısal güç.  Hakikat..  Tanrısal evren.

 

Şeriat.. Anadan doğmak.      Tarikat.. ikrar vermek.

Marifet.. Nefsini bilmek.      Hakikat... Hakki özünde bulmak

 

Şeriatta ---Kur´an Kitaptır.   Tarikatta---Konuşan Kur´an, Pir dir.

Marifette----Kişi kendisi Kur´an olur.   Hakikatte---Kişi Kur´an- i yazan olur

 

Şeriat ehli Abidler - Tarikat ehli Zahitler - Marifet ehli Arifler- Hakikat ehli Muhiplerledir.

 

Şeriatın aslı yeldir- Tarikatın aslı ateştir- Marifetin aslı sudur- Hakikatin aslı topraktır

 

Şeriatın abdesti Su ile- Tarikatın abdesti Pire biat etmekle- Marifetin abdesti nefsi ıslah etmektir - Hakikatin abdesti kendi ayıbını görmektir.

 

Şeriatın evresi maden. - Tarikatın evresi nebat- Marifetin evresi hayvan- Hakikatin evresi insandır.

 

  Şeriat postunda ...Erenler.       Tarikat postunda...Pirler.

  Marifet postunda...Kamiller.    Hakikat postunda...Şahlar, otururlar.

 

ŞERİAT

1-İman etmek.

2-İlim öğrenmek

3-İbadet etmek:

4-Haramdan kaçınmak:

5-Ailesine faydalı olmak:

6. Makam: Çevreye zarardan kaçınmak.

7-Peygamberin emirini tutmak.

8-Şefkatli olmak:

9-Temizliğe dikkat etmek:

10-Yararsız işlerden kaçınmak:

 

TARİKAT

1-Tevebe etmek:

2-Mürşid sözünü tutmak

3-Temiz giyinmek

4-İyilik yolunda çaba harcamak.

5-Hizmetli olmak:

6-Haksızlıktan kaçınmak:

7-Ümütsizliğe düşmemek:

8-İbret almak.

9-Nimet dağıtmak.

10-Özünü fakir görmek.

 

MARİFET

1-Edepli olmak:

2-Bencillikten uzak durmak.

3-Perhizkar olmak:

4-Sabırlı kanaatli olmak.

5-Haya etmek (utanma)

6-Cömert olmak.

7-Alimlere varıp Alim olmak.

8-Hoş görülü olmak.

9-Özünü bilmek

10-Arif olmak.

 

HAKİKAT

1-Engin gönüllü olmak.

2-Kimsenin aybını görmemek.

3-Yapabileceği iyiliği esirgememek.

4-Her yaratığı sevmek.

5-Bütün insanları bir  bilmek

6-Birliğe beraberliğe yönelmek, yöneltmek:

7-Gerçekleri gizlememek.

8-Manayı bilmek.

9-Sırrı öğrenmek.

10-Allah’ın varlığına ulaşmak

 

Şeriat ve Tarikat, toplumla, toplulukla, Marifet ve Hakikat kişisellikle olur.

Toplayacak olursak, Hacı Bektaş Veli Felsefesinde, yaratıcıda, olgun insanın niteliklerini görüyoruz, kardeşliği dostluğu, bilimi, bilgi sahibi olmayı buluyoruz.

La süpürgesiyle yolu süpürmezsen, İlla sarayına varamazsın, Tasavvuf ehlinin bu sözü önemli.

 

Enel Hak: Örnek İnsandır; Haktır ne varsa O dur; HÜ’dür. Tasavvuf ehline göre, Evren Allah´ın yansımasıdır, öyleyse her şey Allah’tan bir parçadır.

 

ŞERİAT 

Şeriat, Hakkı batıldan seçmek kapısıdır, Hz. Muhammed yoludur insanlarin yetişme çağında, din kurallarıyla, yasalar ğereğince eğitilmesi, toplum düzenlerine uyum sağlaması, doğruyu öğrenmesidir.

Hacı Bektaş Veli buyurur ki! şeriat ehlinin aslı yeldir, hem kavi hem safidir, yel esmeyince dane samandan ayrılmaz, yani; helal haram mısmıl murdar hepsi şeriattadır.

İslamiyete ilk adım şeriattir, Allaha, Peygambere, meleklere, kitaplara inanma kapısıdır, hukuk kapısıdır. Kur’anda buyurur ki ;Müslüman olduk deyin , İslam sizin Kalbinize yerleşmedi. Hakka riayet kapısıdır.

TARİKAT

İnsanın kendi isteği iradesiyle, dış zorlama olmadan her türlü kötülükten arınmasi için insanın ahlak kurallarına uyarak pire varmasıdır.

Eline, Beline, Diline sahip olmak kapısıdır, ikrar kapısıdır. Evliya yolunda erenler yolunda olma kapısıdır, ibadeti cem cemaat. Tarikat doğru iş yapmaktır

Hünkâr der ki''Tarikat ehlinin aslı ateştir kendini göğündürüp pişirir Hakka ve halka yaramak için pişerek olgunlaşmasi gerek.

MARİFET

Şeriat ve Tarikat´ta başkalarından okur öğrenirsin kendini, okuma marifette başlar.

Şeriat ve tarikat toplumla, cemaatla beraber, marifet ve hakikat bireyselliktir.

Bilgi sahibi olmak becerili olmak, tabiatı, dünyayı Tanrısal sırların ve herşeyin aslına ermedir nefesini bilme kapısıdır. 

Hz. Muhammed! -Marifet ilmimdir- buyuruyor.

Hünkâr der ki''Marifet ehlinin aslı. Su’ dur, hem temizdir hem de temizleyicidir, Ariflik kapısıdır.

Hünkâr gene der ki; ''Bir şişe içerisine pislik koyup ağzını kapatsan 40 yıl suda dursa temizlenmez, öyleyse illaki insanın içinin temizlenmesi gerek.

Hallac-ı Mansur “Marifet Eşyayı manada yok görmekten ibarettir“ der.

Hünkar Hacı Bektaş Veli :“Marifet nefsi silmek değil,bilmektir.“ diyor

HAKİKAT

Hakkikat son kapıdır, kendi ayıbını bilme kapısıdır, başkasının ayıplarını örtme makamıdır, muhiplik kapısıdır.

Hz. Muhammed! -Hakikat halimdir- buyurur.

 

Muhibler der ki; Üç iyi dostum var, ben ölünce  biri evde kalır, biri yolda

 

kalır, biri benle gelir. Evde kalan malımdır, yolda kalan dost ve akrabalarımdır, beraber gelen iyiliklerimdir. Hünkar buyurur ki; Hakikat ehlinin aslı topraktır, toprak teslimi rızalıktır her nesne aslına döner. Hakikata ulaşan kimsenin! Allah dediği zaman aklı başka şeye takılmaz.

Yani

Bilen İnsanın ulaştığı Tanrı ile, bilgisizlerin baş eğdikleri Tanrı aynı değildir. Birinci Tanrısını kendisinde bulur, Tanrısını sever, Tanrısından bir şey istemez, Tanrısıyla yaşar. İkincisi Tanrısından korkar, Tanrısı canlı bir şeydir. Sürekli adaklar adar dua eder bir şeyler ister, Kendisine iyilik, düşmanına kötülükler ister. Onun sempatisini kazanmak için birçok şey yapar. Öfkesinden korktuğu için, yalvarıp yakarmakla bağışlanmak ister.

Cemil Sena. Tanrı Anlayışı. Sayfa.60.

Allah ile İnsan arasında tek araç gönüldür, Her inanan hakikata bir yoldan varmaya çalışıyor, kimi Evliya aracılığıyla, kimi Cennet için çaba harcayarak, kimi ölmeden önce, kimi bir mürşid aracılığıyla

 

Tasavvuf yolu bilgisi edinilmeden, kişi birçok şeyin anlam ve manalarını bilmeden, bu sırlara eremez.